ස්තන පිළිකා (Breast Cancer) ඇතිවීමේ අවදානම සම්පූර්ණයෙන්ම ඉවත් කළ නොහැකි වුවද, සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවක් අනුගමනය කිරීම සහ නිසි සෞඛ්‍ය පරීක්ෂණ වලට යොමු වීම මඟින් එම අවදානම විශාල ලෙස අඩු කර ගත හැකිය.
ස්තන පිළිකා වැළැක්වීම සඳහා ඔබට අනුගමනය කළ හැකි ප්‍රධාන ක්‍රියාමාර්ග තුනක් මෙන්න:
I. සෞඛ්‍ය සම්පන්න ජීවන රටාවක් පවත්වා ගැනීම
ඔබේ දෛනික පුරුදු වෙනස් කිරීම මගින් පිළිකා අවදානම් සාධක පාලනය කර ගත හැකිය.
- සෞඛ්‍ය සම්පන්න බරක් පවත්වා ගන්න (Maintain a Healthy Weight):
- විශේෂයෙන් ආර්තවහරණයෙන් (Menopause) පසුව අධික බර හෝ ස්ථූලතාවය ස්තන පිළිකා අවදානම වැඩි කරයි. ඔබේ උසට සරිලන නිරෝගී බරක් පවත්වා ගැනීමට උත්සාහ කරන්න.
- නිතිපතා ව්‍යායාම කරන්න (Exercise Regularly):
- දිනපතා අවම වශයෙන් විනාඩි 30 ක් වත් මධ්‍යස්ථ මට්ටමේ ව්‍යායාම (වේගයෙන් ඇවිදීම වැනි) කිරීම මගින් පිළිකා අවදානම අඩු කර ගත හැකි බව පර්යේෂණ මගින් තහවුරු වී ඇත.
- පෝෂ්‍යදායී ආහාර රටාවක් අනුගමනය කරන්න (Follow a Healthy Diet):
- නැවුම් එළවළු, පලතුරු සහ ධාන්‍ය වර්ග බහුලව ආහාරයට ගන්න.
- මේදය අධික ආහාර, සැකසූ මස් සහ ක්ෂණික ආහාර ගැනීම අවම කරන්න.
- මත්පැන් සීමා කරන්න හෝ සම්පූර්ණයෙන්ම නවත්වන්න (Limit or Avoid Alcohol):
- මත්පැන් පානය කිරීම ස්තන පිළිකා අවදානම ඉහළ නංවන ප්‍රධාන සාධකයකි. හැකි නම් මත්පැන් පානයෙන් සම්පූර්ණයෙන්ම වැළකීම හොඳම ආරක්ෂාවයි.
- දුම්පානයෙන් වළකින්න (Do Not Smoke):
- දුම්පානය සහ දුම්කොළ ආශ්‍රිත නිෂ්පාදන භාවිතය සියලුම පිළිකා වර්ග මෙන්ම ස්තන පිළිකා අවදානමද වැඩි කරයි.
- මව්කිරි දෙන්න (Breastfeed, if possible):
- දරුවන්ට මව්කිරි දීම මගින් ස්තන පිළිකා ඇතිවීමේ අවදානම සුළු වශයෙන් අඩු වන බව සොයාගෙන ඇත..
- නිසි පරීක්ෂාවන් සහ කලින් හඳුනා ගැනීම
වැළැක්වීමට නොහැකි වුවහොත්, මුල් අවධියේදී හඳුනා ගැනීම සුවය ලැබීමට ඇති හොඳම මාර්ගයයි.- ස්වයං පියයුරු පරීක්ෂාව (Self-Examination – BSE):
- වයස අවුරුදු 20 ඉක්මවූ සෑම කාන්තාවක්ම මාසිකව එක් වරක් තම පියයුරු හොඳින් පරීක්ෂා කර බැලිය යුතුය.
- මෙමගින් පියයුරුවල ඇතිවන ඕනෑම අසාමාන්‍ය වෙනසක් (ගැටිති, සමේ වෙනස්කම්) කල් ඇතිව හඳුනා ගැනීමට පුළුවන.
- සායනික පියයුරු පරීක්ෂාව (Clinical Breast Examination – CBE):
- පුහුණුවලත් වෛද්‍යවරයකු හෝ සෞඛ්‍ය සේවකයකු ලවා වරින් වර පියයුරු පරීක්ෂා කරවා ගැනීම වැදගත් වේ.
- ශ්‍රී ලංකාවේ ජාතික පිළිකා මර්දන වැඩසටහන යටතේ ක්‍රියාත්මක වන යහපත් කාන්තා සායන (Well Woman Clinics) මගින් මෙම සේවාව නොමිලේ ලබා ගත හැකිය.
- මැමොග්‍රෑම් පරීක්ෂාව (Mammogram):
- වයස අවුරුදු 40 හෝ ඊට වැඩි කාන්තාවන්ට නිතිපතා මැමොග්‍රෑම් පරීක්ෂණය සිදු කිරීම රෝගය මුල් අවධියේදී හඳුනා ගැනීමට ඇති වඩාත් නිවැරදිම ක්‍රමයයි. ඔබ පරීක්ෂණයක් කළ යුත්තේ කවදාද යන්න පිළිබඳව ඔබේ වෛද්‍යවරයා සමඟ සාකච්ඡා කරන්න.
III. වෛද්‍ය උපදෙස් ලබා ගැනීම - ඔබේ පවුලේ මව, සහෝදරියන් හෝ ආච්චිවරුන් අතර ස්තන පිළිකා රෝගීන් සිටියේ නම්, ඔබට වැඩි අවදානමක් ඇත. වෛද්‍යවරයකු හමු වී ඔබේ අවදානම් මට්ටම සහ අවශ්‍ය පරීක්ෂණ පිළිබඳව සාකච්ඡා කරන්න.
- ඔබ ආර්තවහරණයෙන් පසු හෝමෝන ප්‍රතිකාර ලබා ගන්නේ නම්, එහි අවදානම් සහ ප්‍රතිලාභ පිළිබඳව වෛද්‍යවරයා සමඟ විමසිලිමත් වන්න.
මතක තබා ගන්න: දැනුවත් වීම යනු ආරක්ෂා වීමයි. ඉහත පියවර අනුගමනය කිරීමෙන් ඔබට ස්තන පිළිකා අවදානම අවම කර ගැනීමටත්, යම් රෝග ලක්ෂණයක් ඇත්නම් එය කල් ඇතිව හඳුනාගෙන සාර්ථක ප්‍රතිකාර ලබා ගැනීමටත් හැකියාව ලැබේ.
